Η δυσμηνόρροια είναι μια συχνή γυναικολογική διαταραχή που επηρεάζει το 50% των γυναικών με έμμηνο ρύση.

Η πρωτοπαθής δυσμηνόρροια συνίσταται σε άλγος των έμμηνων χωρίς παθολογία της πυέλου, ενώ η δευτεροπαθής δυσμηνόρροια είναι η επώδυνος έμμηνος ρύση με υποκείμενη παθολογία.

Η πρωτοπαθής δυσμηνόρροια συνήθως εμφανίζεται μέσα στα 1-2 πρώτα χρόνια από την έναρξη της περιόδου, όταν έχουν ήδη εγκατασταθεί οι ωορρηκτικοί κύκλοι.Αυτή η διαταραχή, αφορά νέες γυναίκες, αλλά μπορεί να επιμείνει εώς την ηλικία των σαράντα.

Η δευτεροπαθής δυσμηνόρροια εμφανίζεται συνήθως μετά την έναρξη της εμμήνου ρύσεως και μπορεί να συμβεί σε ανωορρηκτικούς κύκλους.

Τα αίτια της πρωτοπαθούς δυσμηνόρροιας είναι η αυξημένη παραγωγή προσταγλανδινών από το ενδομήτριο.

Ο πόνος της πρωτοπαθούς δυσμηνόρροιας συνήθως αρχίζει πριν ή αμέσως μετά την έναρξη της εμμήνου ρύσεως και μπορεί να διαρκέσει 48-72 ώρες.Ο πόνος μοιάζει με αυτόν του τοκετού με υπερηβικό συσφιγκτικό πόνο και μπορεί να συνοδεύεται από άλγος στην περιοχή της μέσης και να αντανακλά χαμηλά στον πρόσθιο μηρό.Ο πόνος της δυσμηνόρροιας είναι κωλικοειδούς χαρακτήρα και βελτιώνεται με την μάλαξη της κοιλιάς, την άσκηση πίεσης ή την κίνηση του σώματος.

Για τη διάγνωση της πρωτοπαθούς δυσμηνόρροιας θεωρείται απαραίτητος ο αποκλεισμός κάποιας υποκείμενης παθολογίας και να επιβεβαιωθεί ο περιοδικός χαρακτήρας του πόνου.Απαραίτητη θεωρείται η εξέταση της πυέλου για την εκτίμηση του μεγέθους, του σχήματος και της κινητικότητας της μήτρας καθώς και έλεγχος του τραχήλου της μήτρας σε συνδυασμό με μια γενική αίματος με ταχύτητα καθίζησης, όπου μπορουν να βοήθησουν στον αποκλεισμό μιας υποξείας σαλπιγγοωοθηκίτιδας.Έαν δεν υπάρχουν παθολογικά ευρήματα, η διάγνωση της πρωτοπαθούς δυσμηνόρροιας μπορεί να υιοθετηθεί προσωρινά.

Οι αναστολείς της συνθετάσης της προσταγλανδίνης είναι αποτελεσματική για τη θεραπεία της Πρωτοπαθούς Δυσμηνόρροιας  σε ένα ποσοστό 80% των περιπτώσεων.Θα πρέπει να λαμβάνονται αμέσως ή πριν την έναρξη του πόνου και κάθε 6-8 ώρες.Η φαρμακευτική αγωγή θα πρέπει να συνεχίζεται για τις πρώτες ημέρες της εμμήνου ρύσεως.Για την ασθενή με πρωτοπαθή δυσμηνόρροια που δεν εμφανίζει αντενδείξεις στη χορήγηση αντισυλληπτικών δισκίων ή επιθυμεί αντισύλληψη, η λήψη αντισυλληπτικών δισκίων είναι το φάρμακο εκλογής.Πάνω από το 90% των γυναικών με πρωτοπαθή δυσμηνόρροια θα ανακουφιστούν με τη χορήγηση αντισυλληπτικών δισκίων, τα οποία θα πρέπει να λαμβάνονται μόνο μετά τη σύσταση από τον θεράποντα ιατρό.

Δευτεροπαθής Δυσμηνόρροια.

Συμβαίνει χρόνια μετά την έναρξη της εμμηναρχής και δεν αντανακλά κάποια ηλικία έναρξης της αλλά έιναι ένας περιοδικός έμμηνος πόνος, που συνδέεται με κάποια παθολογία της πυέλου.Ο πόνος αρχίζει 1-2 εβδομάδες πριν την εμμηνορυσία και επιμένει εως λίγες ώρες μετά τη διακοπή της αιμορραγίας.Οι μηχανισμοί που εμπλέκονται είναι ποικίλοι και δεν έχουν διασαφηνισθεί πλήρως αν και πολλοί υποστηρίζουν ότι βασίζεται στην υπερβολική παραγωγή προσταγλανδινών είτε του υψηλού τόνου συσπάσεων της μήτρας που οφείλονται σε απόφραξη του τραχήλου,ενδομητρική μάζα ή ξένο σώμα.

Η πιο συχνή αιτία δευτεροπαθούς δυσμηνόρροιας είναι η ενδομητρίωση,ακολουθούμενη από την αδενομύωση και την χρήση ενδομήτριου σπειράματος.Η δευτεροπαθής δυσμηνόρροια θα πρέπει να διαφορογιγνώσκεται από την πρωτοπαθή και τον μη περιοδικό πυελικό πόνο και απαιτεί την πραγματοποίηση υπερηχογραφικού ελέγχου ή λαπαροσκόπησης.